Cramer, Rie

Voornaam: 
Rie
Voorletters: 
M.
Achternaam: 
Cramer
Geboortejaar: 
1887
Geboorteplaats: 
Sukabumi
Geboorteland: 
Indonesië
Werkperiode: 
1906 - 1971
Overlijdensjaar: 
1977
CV: 

Marie Cramer (haar pseudoniemen zijn Marc Holman en Annie Smit) is geboren op 10 oktober 1887 in Sukabumi op Java, Indonesië. Met haar moeder en zus vertrekt zij in 1896 definitief naar Nederland. Zij komen te wonen in Arnhem. Hier bezoekt zij de Lagere School en de Teekenschool 'Kunstoefening' voor haar eerste tekenlessen. In 1904 verhuist het dan herenigde gezin - vader is nu ook defintief terug in Nederland - naar Den Haag. Rie bezoekt van 1905 tot 1907 de Academie van Beeldende Kunsten te Den Haag, afdeling Kunstnijverheid. Zij is hier leerling van Theo van Hoytema, Willem van Konijnenburg en Jaap Veldheer. Hier leert zij de beeldhouwster Francoise ('Fransje') Carbasius kennen. Zij blijven voor het leven vriendinnen. Zij trouwt in 1913 met Peter Otten, maar het huwelijk houdt maar zeer kort stand. Van 1914 tot 1919 heeft zij een intense verhouding met de kunstcriticus Albert Plasschaert. Dit is een belangrijke artistieke periode in haar leven als illustrator. Vanaf 1921 gaat zij fellere kleuren in haar illustraties toepassen. In 1922 trouwt zij met de bekende toneelspeler Eduard Verkade. Dit huwelijk houdt elf jaar stand. Na haar scheiding laat Cramer aan de Haagse Fuutlaan het huis 'Casetta del Sogno' (Droomhuisje') bouwen, een herinnering aan het geliefde Zwitserland. In Den Haag vervaardigen Cramer en Carbasius hun 'Ronco-aardewerk', waaronder geboortebordjes en diverse sculpturen. In 1937 gaat Cramer kleiner wonen in de Celebesstraat. In de Tweede Wereldoorlog woont zij in bij het Haagse acteursechtpaar Dirk en Betsy Verbeek. In 1946 verhuist de dan 59-jarige Cramer naar het Gooi. Zij heeft er het huis 'De Egelantier' in Laren gekocht. Het Haagse echtpaar Verbeek trekt nu bij haar in huis. Na het overlijden van Dirk Verbeek in 1954 vertrekken Cramer en Betsy Verbeek naar Mallorca. Ook Fransje Carbasius voegt zich daar bij hen. Zij en Cramer beginnen met de productie van op Mallorca geïnspireerde tegels en tegeltableaus, die aan de toeristen worden verkocht. In 1965 overlijdt haar goede vriendin Betsy Verbeek. Steeds slechter ter been moet zij in 1971 noodgedwongen terugkeren naar Nederland. Met Carbasius vestigt zij zich in Blaricum. Zij overlijdt op 16 september 1977 op 89-jarige leeftijd in verpleeghuis 'De Stichtse Hof' te Laren (nh). 

Naast illustrator voor kinderboeken schrijft Cramer voor volwassenen, tekent voor tijdschriften, maakt reclame materiaal en is ontwerper van gebruiksvoorwerpen, decors en kostuums, keramiek en poppen.

Signatuur: monogram RC of voluit.

Tekst: deels overgenomen uit Biografisch Woordenboek van Nederland 6 / Tekst Bettina J. Mulder en uit Rie Cramer's 'Flitsen'.

Bibliografie: 
  • Cramer, Rie, Flitsen, 1966. Hierin schrijft zij over haar leven, haar opvattingen en de kunst.
  • Burgers, Jacqueline, Rie Cramer, leven en werk, 2e druk, 1987.
Bron foto: 

Drie portretten uit drie levensfasen; tegel boerin die kippen voert, 1963 (collectie Nederlands Tegelmuseum, Otterlo); 2 signaturen op tegels.