Holland, NV Faïence- en Tegelfabriek

Naam: 
Holland, NV Faïence- en Tegelfabriek
Plaats: 
Utrecht
Nationaliteit: 
Nederland
Werkperiode: 
1893 - 1918
Geschiedenis bedrijf: 

De NV Faïence- en Tegelfabriek Holland te Utrecht is opgericht op het terrein van de tegel- en steenfabriek 'Rotsenburg'. Deze van oorsprong achttiende-eeuwse fabriek van vloertegels wordt in 1855 gekocht door J. Schillemans. In 1893 krijgt zijn zoon Hubertus Pieter Cornelis Schillemans vergunning voor het herstel van de oude muursteentjesfabriek. Maar een jaar later vertrekt hij naar Nederlands Oost-Indië. Het bedrijf wordt in dat jaar overgenomen door Jan Willem Mijnlieff (1862-1940). Vanaf 1896 wordt het bedrijf Plateelbakkerij Holland genoemd. Mijnlieff weet twee talentvolle ontwerpers/ plateelschilders van Rozenburg aan te trekken: Johannes Karel Leurs (dienstverband 1896-1903) en Jan Carel Heytze (dienstverband 1896-1913). Tussen 1901 en 1904 werkt Theo Molkenboer (1871-1920) als ontwerper en artistiek leider voor de fabriek. Van 1898 tot 1900 werkt Jac. van den Bosch als vertegenwoordiger voor Holland. Hij ontwerpt 22 decors voor tegels in art nouveaustijl, die voornamelijk in lambriseringen en portieken zijn toegepast. Tussen 1900 en 1906 worden serviezen voor 't Binnnenhuis uitgevoerd, naar ontwerp van H.P. Berlage en Jac. van den Bosch. In 1901 worden de Muursteentjesfabriek en de Plateelbakkerij Holland samengevoegd tot de Faïence- en Tegelfabriek Holland. In 1903 wordt de fabriek uitgebreid. In 1905 volgt liquidatie. Mijnlieff koopt eigen fabriek terug. In 1906 wordt het bedrijf omgevormd tot een Naamloze Vennootschap en heet voortaan N.V. Tegelfabriek Holland. Er worden nu nog uitsluitend tegels naar ontwerpen van J.C. Heytze geproduceerd. In het topjaar 1912 zijn er 101 werknemers, in 1916 nog slechts 9. In 1917 komt de productie tot stilstand. In 1918 volgt de definitieve liquidatie.

Afbeeldingen: Twee afbeeldingen uit Heslenfeld; lambrisering decor Waterkip (portiek Koninginneweg, Amsterdam); geschilderd fabrieksmerk; briefhoofd uit 1905 met een werkgeversverklaring (onder grote dank ontvangen van de heer Anthonius Karsenbarg uit Canada).

Werk: 

De faïence (plateel) vazen, klokstellen, sierborden en dergelijke in art nouveaustijl vertonen weliswaar overeenkomst met het werk van Rozenburg, Haga en Zuid-Holland, maar zijn vaak wat gecompliceerder waar het de vorm betreft.

Bibliografie: 
  • Singelenberg-Van der Meer, M., Nederlandse keramiek- en glasmerken 1880-1940, 2001.
  • Heslenfeld, Marianne, 'De Collectie Holland', Art nouveau keramiek van de NV Faience- en Tegelfabriek 'Holland' te Utrecht, 1894-1918, 2006.
  • Pluis, J., Nederlandse tegels 1900-2000, 2008.