Annemarie Gouverne is geboren te Groningen op 9 mei 1945. Hieronder volgt een overzicht van haar creatieve carrière. helaas is zij veel te vroeg overleden in 1994.
Experiment in keramiek
Annemarie Gouverne (1945-1994) studeerde in 1967 af aan de Rietveld Academie in Amsterdam, waar ze in eerste instantie de richting schilderen en tekenen had gekozen. Ze ging echter de richting keramiek volgen nadat ze een lezing bijwoonde over het experimentele keramische werk van aardewerkfabriek De Porceleyne Fles in Delft (waar ook het traditionele Delfts Blauw wordt gemaakt). Ze zei later zelf dat de “mogelijkheden tot monumentaliteit” haar hadden bewogen deze richting te kiezen.
Eerste keramische werk
Op de opleiding werd vooral de industriële kant van keramiek belicht, terwijl Annemarie Gouverne zelf er liever op een vrijere manier mee om wilde gaan. Ze ging dan ook experimenteren met het vak nadat ze na haar afstuderen naar Norg in Drenthe verhuisde, waar ze een atelier had. Daar maakte ze veel kleinplastiek, zoals surrealistische beelden waaruit monden, voeten en handen te voorschijn komen. In dezelfde periode werd ze docent keramiek aan de Academie Minerva in Groningen.
Ze werd geïnspireerd door de natuur en maakte keramische reliëfs van landschappen, schalen en potten met organische motieven. Een voorbeeld is de bospot met grasvogeltje uit 1977. Het reliëf van de handgevormde, driehoekige pot is ontstaan met behulp van zowel een geëtste zinkplaat als linoleumdruk. Het werk ontstond door pigment op de zinkplaat te strooien, waarna er klei op werd gelegd. Vervolgens werd het geheel geglazuurd. De bospot bevindt zich momenteel in de vaste collectie van het Drents Museum.
Experiment in het maakproces
Glazuur krijgt door oxidatie of reductie pas haar definitieve kleur tijdens het stookproces. Deze kleur is vaak anders dan de oorspronkelijke kleur. Annemarie Gouverne vond het maakproces van klei tot versteend, geglazuurd product een indirecte manier van werken. Ze schreef hierover: “Door het droog-, glazuur- en bakproces is het eindresultaat (…) dikwijls anders dan het beoogde uitgangspunt. Hierbij denk ik aan kleur- en glansverandering, breuk en vervorming.” Ze ging experimenteren om meer vat te krijgen op het maakproces, bijvoorbeeld met de druktechnieken zoals hierboven beschreven. Ook ging ze weer schilderen en tekenen, omdat ze daar invloed had om het eindresultaat: “Het spontaan kunnen werken met vorm en kleur werd de stimulans om binnen mijn keramiek die aspecten ook bij elkaar te brengen.”
Ook maakte ze veel collages met onder andere zand en gescheurd papier. Een voorbeeld is een geschilderde collage, die een grote lijst heeft van voornamelijk grijs lineair beschilderd papier. In het midden overlappen roze en oranje stukken gescheurd papier elkaar. De stukken papier doen door de geaderde ronde vormen aan herfstbladeren denken.
Eerste grootplastiek
In 1978 verhuisde de kunstenaar terug naar Groningen. Ze stopte met haar docentschap aan de Academie Minerva, omdat ze fulltime met haar kunstenaarschap bezig wilde zijn. Deze periode geldt als een overgangsperiode, waarin ze bovenstaande experimenten probeerde te verwerken in grootplastiek. Ze ging begin jaren tachtig een aantal maanden werken in Struktuur 68, een werkplaats gespecialiseerd in groot keramiek in Den Haag. Het resultaat was Grassculptuur, een massief abstract beeld met afgeronde hoeken en vloeiende lijnen. Op het blauwgroene oppervlak zijn witte abstracte schilderachtige vegen te zien. Het bestaat uit verschillende delen. Dit had de simpele reden dat de sculptuur niet in zijn geheel in de oven paste en in stukken moest worden gesneden. Annemarie Gouverne wist dit onoverkoombaar gegeven zo te gebruiken dat het een intrinsiek aspect van de compositie van haar sculptuur werd. Ook in latere monumentale sculpturen, die ze vanaf de late jaren tachtig ging maken, zijn de verschillende delen waaruit de werken bestaan intrinsiek verbonden met de esthetische compositie van het geheel. Grassculptuur werd in 1984 geëxposeerd in keramiekmuseum Princessehof in Leeuwarden.
Schilderijen
Na 1984 maakte Annemarie Gouverne, omdat ze moeder werd, kortstondig geen groot werk meer. Ze ging vooral op kleinere schaal verder met haar artistieke praktijk. Zo keerde ze terug naar haar eerste liefdes, tekenen en schilderen, en maakte vooral abstracte schilderijen, aquarellen en gouaches.
Grootplastiek
Terwijl Grassculptuur een meer massief uiterlijk heeft, ging de kunstenaar nu meer in de hoogte werken en ontwierp verticale sculpturen die, net als Grassculptuur, zijn opgebouwd uit verschillende delen. Een van de eerste van deze monumentale werken is Terra Africa, een ruim twee meter hoge sculptuur die bestaat uit verschillende primitivistische, abstracte vormen met veel details in een collage-achtige compositie. Ze schreef een aantal jaren eerder al over collages in keramiek: “Een collagetechniek toegepast binnen de techniek leende zich voor een werkwijze waarbij ik zowel schilderachtige als ook monumentale aspecten kon ontwikkelen. De scherven, die ik in de loop der jaren bewaard had, gebruikte ik om bij een compositie direct uit te kunnen gaan van vorm en kleur.”
Een vergelijkbaar werk is Terra Cotta Una, dat in dezelfde periode is gemaakt. De sculptuur heeft een organische structuur met een ferme basis die in drie trechtervormige vertakkingen uitbloeit. Ook hier is de collage, in terracottakleuren, een belangrijk aspect in de compositie van het werk.
In 1991 kreeg de kunstenaar opnieuw een groot atelier, waardoor ze systematisch op grotere schaal kon werken. De titelloze sculpturen die ze hier maakte, hebben alle ronde, organische vormen, en zijn opnieuw opgebouwd uit verschillende, hol opgezette onderdelen. Waar de collage en de aardetinten van Terra Cotta Una en Terra Africa meteen in het oog springen, hebben deze sculpturen een glad, gevlekt en doorzichtig oppervlak in voornamelijk pasteltinten. Ze zijn alle abstracte, organische vormen, die een scala aan associaties oproepen.
In 1994 zou dit laatste werk getoond worden in een solo-expositie in het MECC (Maastricht expositie- en congrescentrum), die ze helaas door haar ziekte en vroegtijdig overlijden nooit heeft kunnen organiseren (tekst bron website kunstenaar: www.annemariegouverne.com)
Annemarie Gouverne is geboren te Groningen op 9 mei 1945. Hieronder volgt een overzicht van haar creatieve carrière. helaas is zij veel te vroeg overleden in 1994.
Experiment in keramiek
Annemarie Gouverne (1945-1994) studeerde in 1967 af aan de Rietveld Academie in Amsterdam, waar ze in eerste instantie de richting schilderen en tekenen had gekozen. Ze ging echter de richting keramiek volgen nadat ze een lezing bijwoonde over het experimentele keramische werk van aardewerkfabriek De Porceleyne Fles in Delft (waar ook het traditionele Delfts Blauw wordt gemaakt). Ze zei later zelf dat de “mogelijkheden tot monumentaliteit” haar hadden bewogen deze richting te kiezen.
Eerste keramische werk
Op de opleiding werd vooral de industriële kant van keramiek belicht, terwijl Annemarie Gouverne zelf er liever op een vrijere manier mee om wilde gaan. Ze ging dan ook experimenteren met het vak nadat ze na haar afstuderen naar Norg in Drenthe verhuisde, waar ze een atelier had. Daar maakte ze veel kleinplastiek, zoals surrealistische beelden waaruit monden, voeten en handen te voorschijn komen. In dezelfde periode werd ze docent keramiek aan de Academie Minerva in Groningen.
Ze werd geïnspireerd door de natuur en maakte keramische reliëfs van landschappen, schalen en potten met organische motieven. Een voorbeeld is de bospot met grasvogeltje uit 1977. Het reliëf van de handgevormde, driehoekige pot is ontstaan met behulp van zowel een geëtste zinkplaat als linoleumdruk. Het werk ontstond door pigment op de zinkplaat te strooien, waarna er klei op werd gelegd. Vervolgens werd het geheel geglazuurd. De bospot bevindt zich momenteel in de vaste collectie van het Drents Museum.
Experiment in het maakproces
Glazuur krijgt door oxidatie of reductie pas haar definitieve kleur tijdens het stookproces. Deze kleur is vaak anders dan de oorspronkelijke kleur. Annemarie Gouverne vond het maakproces van klei tot versteend, geglazuurd product een indirecte manier van werken. Ze schreef hierover: “Door het droog-, glazuur- en bakproces is het eindresultaat (…) dikwijls anders dan het beoogde uitgangspunt. Hierbij denk ik aan kleur- en glansverandering, breuk en vervorming.” Ze ging experimenteren om meer vat te krijgen op het maakproces, bijvoorbeeld met de druktechnieken zoals hierboven beschreven. Ook ging ze weer schilderen en tekenen, omdat ze daar invloed had om het eindresultaat: “Het spontaan kunnen werken met vorm en kleur werd de stimulans om binnen mijn keramiek die aspecten ook bij elkaar te brengen.”
Ook maakte ze veel collages met onder andere zand en gescheurd papier. Een voorbeeld is een geschilderde collage, die een grote lijst heeft van voornamelijk grijs lineair beschilderd papier. In het midden overlappen roze en oranje stukken gescheurd papier elkaar. De stukken papier doen door de geaderde ronde vormen aan herfstbladeren denken.
Eerste grootplastiek
In 1978 verhuisde de kunstenaar terug naar Groningen. Ze stopte met haar docentschap aan de Academie Minerva, omdat ze fulltime met haar kunstenaarschap bezig wilde zijn. Deze periode geldt als een overgangsperiode, waarin ze bovenstaande experimenten probeerde te verwerken in grootplastiek. Ze ging begin jaren tachtig een aantal maanden werken in Struktuur 68, een werkplaats gespecialiseerd in groot keramiek in Den Haag. Het resultaat was Grassculptuur, een massief abstract beeld met afgeronde hoeken en vloeiende lijnen. Op het blauwgroene oppervlak zijn witte abstracte schilderachtige vegen te zien. Het bestaat uit verschillende delen. Dit had de simpele reden dat de sculptuur niet in zijn geheel in de oven paste en in stukken moest worden gesneden. Annemarie Gouverne wist dit onoverkoombaar gegeven zo te gebruiken dat het een intrinsiek aspect van de compositie van haar sculptuur werd. Ook in latere monumentale sculpturen, die ze vanaf de late jaren tachtig ging maken, zijn de verschillende delen waaruit de werken bestaan intrinsiek verbonden met de esthetische compositie van het geheel. Grassculptuur werd in 1984 geëxposeerd in keramiekmuseum Princessehof in Leeuwarden.
Schilderijen
Na 1984 maakte Annemarie Gouverne, omdat ze moeder werd, kortstondig geen groot werk meer. Ze ging vooral op kleinere schaal verder met haar artistieke praktijk. Zo keerde ze terug naar haar eerste liefdes, tekenen en schilderen, en maakte vooral abstracte schilderijen, aquarellen en gouaches.
Grootplastiek
Terwijl Grassculptuur een meer massief uiterlijk heeft, ging de kunstenaar nu meer in de hoogte werken en ontwierp verticale sculpturen die, net als Grassculptuur, zijn opgebouwd uit verschillende delen. Een van de eerste van deze monumentale werken is Terra Africa, een ruim twee meter hoge sculptuur die bestaat uit verschillende primitivistische, abstracte vormen met veel details in een collage-achtige compositie. Ze schreef een aantal jaren eerder al over collages in keramiek: “Een collagetechniek toegepast binnen de techniek leende zich voor een werkwijze waarbij ik zowel schilderachtige als ook monumentale aspecten kon ontwikkelen. De scherven, die ik in de loop der jaren bewaard had, gebruikte ik om bij een compositie direct uit te kunnen gaan van vorm en kleur.”
Een vergelijkbaar werk is Terra Cotta Una, dat in dezelfde periode is gemaakt. De sculptuur heeft een organische structuur met een ferme basis die in drie trechtervormige vertakkingen uitbloeit. Ook hier is de collage, in terracottakleuren, een belangrijk aspect in de compositie van het werk.
In 1991 kreeg de kunstenaar opnieuw een groot atelier, waardoor ze systematisch op grotere schaal kon werken. De titelloze sculpturen die ze hier maakte, hebben alle ronde, organische vormen, en zijn opnieuw opgebouwd uit verschillende, hol opgezette onderdelen. Waar de collage en de aardetinten van Terra Cotta Una en Terra Africa meteen in het oog springen, hebben deze sculpturen een glad, gevlekt en doorzichtig oppervlak in voornamelijk pasteltinten. Ze zijn alle abstracte, organische vormen, die een scala aan associaties oproepen.
In 1994 zou dit laatste werk getoond worden in een solo-expositie in het MECC (Maastricht expositie- en congrescentrum), die ze helaas door haar ziekte en vroegtijdig overlijden nooit heeft kunnen organiseren (tekst bron website kunstenaar: www.annemariegouverne.com)
Afbeeldingen: bron website kunstenaar.