Courtens, Jef

Voornaam: 
Jef
Voorletters: 
J.
Achternaam: 
Courtens
Geboortejaar: 
1923
Geboorteplaats: 
Maastricht
Geboorteland: 
Nederland
Werkperiode: 
1943 - 1999
Overlijdensjaar: 
2009
CV: 

Jef (Sjef / Joseph)) Courtens is geboren op 21 augustus 1923 te Maastricht. Hij doet tussen 1940 en 1944 de avondopleiding aan de Middelbare Kunstnijverheidsschool te Maastricht. Drie jaar eerder heeft de leiding van de Mosa waar Jef Courtens dan werkt zijn artistieke kwaliteiten onderkend en hem in staat gesteld om de kunstnijverheidsschool te gaan volgen. Hij is een leerling van Charles Vos. Zijn grote voorbeelden zijn de beeldhouwers Maillol, Rodin, Zadkine en Manzù. Om tijdens de Tweede Wereldoorlog te ontkomen aan de Arbeitseinsatz gaat Jef werken bij de Astra, samen met Rob Stultiens en Piet Killaars. Zij krijgen daar het statuut economisch onmisbaar te zijn en kunnen zo tot het eind van de oorlog in Maastricht blijven. Na de oorlog richt Guus Hollman het Keramisch Atelier 'De Jeker' op als commercieel bedrijf. De 24-jarige beginnende beeldhouwer Jef Courtens werkt daar tevens enige tijd. Meteen na de oorlog exposeert hij mee in de tentoonstelling van Limburgse kunstenaars in het Stedelijk Museum te Amsterdam naast onder meer Rob Stultiëns en Frans Timmermans. Vanaf ongeveer 1947 werkt hij voor de Missionarissen van het Goddelijk Woord te Steijl. Hij maakt op grote schaal religieuze beelden voor de export naar de missie in Indonesië. In die tijd trouwt hij met Jana van der Meys, bij de paters in Steijl. Van 1950 tot 1963 woont de familie Courtens aan het Vrijthof. Wekelijks houdt hij kunstmarkt op het Vrijthof met Rob Stultiëns. Ook verkoopt hij beelden aan Sjef Hack in de Wolfstraat. Hij weigert consequent een beroep te doen op de contraprestatie. In die tijd werkt Jef met Balendonk ook voor collegakunstenaars zoals Frans Sleijpen, Charles Eijck en Piet Killaars (o.m. het gevelplastiek aan het stadskantoor). Hij heeft een hekel aan formaliteit, aan autoriteit en hiërarchie en draagt dat ook uit. Ook in zijn beeldhouwkunst is hij wars van nieuwigheden, van grote verhalen met slechte producten. Hij is een ouderwets degelijk vakman, kent de materialen, weet hoe iets gemaakt moet worden en blijft bij zijn klassieke sobere vormtaal: geen modernismen, geen experimenten, geen zweverige toestanden. Het klassieke zal blijven, de modernismen zullen overgaan. Vanaf 1966 tot aan zijn pensionering in 1988 is hij werkzaam in het onderwijs. Van 1966 tot 1973 is hij - samen met Appie Drielsma - docent aan het Individueel Technisch Onderwijs (ITO) te Roermond. Hij werkt hier heel soepel met jonge leerlingen van het ITO door ook zijn kunde in de bokssport in praktijk te brengen. Vanaf 1972 geeft hij les aan de Stichting Vrije Uren (Kumulus) en aan de bewoners van het woonwagenkamp te Sittard. Ook heeft hij jarenlang zitting in de examencommissie van de NHT-akte. Na zijn pensionering in 1988 keert hij terug naar de religieuze kunst: hij maakt veel kruisbeelden en piëta's. In 1989 maakt hij in opdracht van Dhr. Stassen de zes grote keramische beelden voor de gevel van de abdijkerk van Rolduc. Enkele jaren later maakt hij het beeld bij de St. Servaaskerk van de twee bisschoppen Monulphus en Gondulphus (1993). In 1999 ontwerpt hij zijn laatste grote werk als beeldhouwer: het beeld van de monnik te Venray (naast de Grote Kerk). De initiatiefnemers willen met het beeld een huldeblijk geven aan de religieuzen die eeuwenlang in en vanuit de twaalf kloosters te Venray een bijdrage hebben geleverd aan de Venrayse samenleving. Dat thema spreekt hem erg aan, een symbool voor de gewone broeders, nonnen en paters die veelal op de achtergrond een onbaatzuchtige en duurzame bijdrage hebben geleverd aan de opbouw van de samenleving. Courtens overlijdt op 16 mei 2009 te Maastricht. Bron: Jef Courtens, Wikipedia.

Fotoverantwoording: Jef Courtens boetseert twee boekensteunen met de voorstelling van mijnwerkers, ca. 1943. Boekensteun 1 is in de klei gesigneerd. "J. Courtens" (bron: http://forum.mestreechonline.nl); Jef Courtens, een fries aan de gevel van het voormalige stadskantoor te Maastricht. (Het geheel is vernield tijdens de sloop die nodig was voor de bouw van het nieuwe stadskantoor als onderdeel van het Mosae Forum), foto Ernst van Loon (waarvoor hartelijke dank!).

Werk: 

Sculpturaal figuratief werk (diervoorstellingen, figuurvoorstellingen, christelijk religieuze voorstellingen, portret), aardewerk. Het oeuvre van Courtens bestaat uit vrijstaande beelden en reliëfs in brons en keramiek, portretkoppen waaronder veel kinderportretten, gevelstenen en grafmonumenten.

Bibliografie: 
  • Bestandcatalogus Nederlandse na-oorlogse keramiek, Rijksdienst Beeldende Kunst 1995.